Bakıda yəhudi irsi ilətanışlıq
Yəhudilər ölkəmizin müxtəlif yerlərində uzun əsrlərdən bəri yaşasalar da, onların Bakıda məskunlaşması əsasən 19-cu əsrin 30-cu illərinə təsadüf edir. Daha sonralar isə "neft bumu" dövründə insanların Bakıya iş və sərvət arxasınca axın etməsi ilə şəhərdə yəhudi icması böyüməyə başladı.
Həmin vaxtdan başlayaraq yəhudilər Bakının unikal multikultural həyatının ayrılmaz bir hissəsi oldular. Şəhərin intellektual və mədəni həyatında da yəhudilər vacib rol oynayırdılar. Onların bəzilərinin şöhrəti isə nəinki Azərbaycana, ölkənin sərhədlərindən çox-çox uzaqlara yayılmışdı – qeyri-səlis məntiq nəzəriyyəsinin banisi Lütfi Zadə, Nobel mükafatına layiq görülmüş dahi fizik Lev Landau, pianoçu Bella Davidovich, orta əsrlər tarixçisi və dövlət xadimi Rashid al-Din, Qubanın Qırmızı qəsəbəsindən olan musiqiçi, tarzən və vokalist Nisim Nisimov və başqaları belələrindən idilər. Çox sayda yəhudi hər zaman böyük hörmət gördükləri şəhərdə, özünün multikultural dəyərləri ilə seçilən Bakıda bu gün də yaşamağa davam edir. Avropanın ən böyük sinaqoqlardan biri olan Aşkenazi və Gürcüstan yəhudilərinin sinaqoqu 2003-cü ildə paytaxtımızda açılmışdır.
Dağ yəhudilərinin sinaqoqu isə 1945-ci ildən fəaliyyət göstərir. Hazırda Rəşid Behbudov adına Dövlət Mahnı Teatrının yerləşdiyi bina da 1910-1934-cü illərdə sinaqoq kimi istifadə edilmişdir. Həmçinin Nizami və Səməd Vurğun küçələrinin kəsişməsindəki Landaunun xatirə lövhəsi, eləcə də vaxtilə Bakı yəhudi icmasının görkəmli üzvləri olan Solomon Gusman və Lola Barsukun xatirə lövhəsi yəhudi irsinin tarixi nümunələrindəndir.
Bakıda yəhudi irsinin izləri ilə tanış olmaq üçün broşürü yükləyə bilərsiniz. Aşağıdakı xəritəni yükləməklə isə paytaxtımızda yəhudi izlərini özündə əks etdirən məşhur görməli yerlərə ekskursiyaya çıxmaq olar.
Həmçinin İngilis dilində “Clio Muse Tours” audio bələdçisindən istifadə etməklə Bakıdakı yəhudi irsini virtual olaraq kəşf etmək də mümkündür. Bu audio bələdçi bu məkanlara səfər etməzdən öncə xeyli işinizə yarayacaq.
.jpg)
